Minggu, 15 Februari 2015

Kaba Mamak si Hetong

Ditulis Kembali OLEH Anas Nafis
(Bagian 3)
Kok lai ibo kakak di den – kok lai kasiah di nan bansaik – salangilah den  rencong kakak – nan dititiak tukang duo baleh – nan disapuah tukang batujuah - malampeh nan pandai bana. Kok lai buliah den manyalang - kok lai ka  tabangkik malu  - gadang nak baganti-ganti - cadiak nak sakali surang".

Manjawab Ameh Manah:
"Adiak den Si Rona Pinang - asa jan rencong kau salang - ameh perak baolah di kau - kabau bantiang baolah di kau - mungko den tak amuah bapasalang -  rencong den rencong pusako - dititiak niniak muyang den - rencong sudah tukang babunuah. Kok patah jo a kau titiak - kok sumbiang jo a kau kimpa – kok ilang jo a kau ganti - itu mungko den tak amuah - bapasalang rencong den keh kau".
Manangih Si Rona Pinang - uainyo sayuk-sayuik - isaknyo saisak-isak - inguiknyo sainguik-inguik - paluah sipekan jo suok - aia mato sipek jo kida:
"Kunun hilang rencong kakak - buliah ambo ganti - kok patah buliah ambo kimpa. A nan ka pangimpa - kami baduo baradiak  - surang jantan surang padusi - Mamak Si  Hetong tuan den - Si Rona Pinang awak den - ambiak budaklah di kakak - kok hilang itu ka gantinyo".
Bakato Tuanku Adudalah:
"Anak kanduang Si Ameh Manah - agiahkan juo rencong kehnyo. Kok hilang awak den molah mangganti" kato Tuanku Adudalah.
Dek ibo Si Manah - disuruah agiahkannyo rencong akeh Si Rona.
Lah tibo Si Rona Pinang - di rumah Mamak Si Hetong. Baharu tibo anyo di rumah - bawari Mamak Si Hetong:
"Adiak kanduang Si Rona Pinang - lai buliah nan kau salang - ka rumah Si Ameh Manah".
Manjawab Si Rona Pinang:
"Insya Allah lai tuan - tatapi batahakik kito saketek. Kok nyo hilang rencong urang - kito diambiaknyo budak. Kok jamua urang kito tumbuak - kok anak urang kito asuah - kok sawah urang kito pangkua. Itu ka paaliah rencong urang - karano ameh tiado di kito - sawah ladang jauah sakali - minun makan kito lai tiado - batahun-tahun tak makan - bamusin-musin kito tak minun - guli satangkai panghidupan - barakaik suka mikinnyo kito".
Mandanga kato nan bak kian - manjawab Mamak Si Hetong:
"Kok itu adiak jan rusuah - tinggalah adiak di rumah - nak den bajalan jauah".
Bakato Si Rona Pinang - bakato sambia manangih:
"Kok itu tuan katokan - iolah ibo bana hati den - sabab awak den ketek baharu. Ikolah ruponyo rumah - kok dindiang samo ragian31 - kok atok bintang-bintangan - kok janjang sayuik-sayuik sampai.
Kok tumbuah malang jo maleh - sataro tuan bajalan - kok datang kejahatannya - kok tibo ula nan gadang - adiak tuan kok diluluanyo - sialah koh nan ka di pakiak - sialah nan ka den rahai32 - indak bakaum kaluargo. Kok pulang tuan bajalan - di sia den ka tuan tanyokan - ikolah ruponyo kampuang".
Bakato Mamak Si Hetong:
"Itu nan kau katokan - adiak kanduang Si Rona Pinang - paciklah pitaruah den di kau - tutuiklah pintu arek-arek - jambolah lapiak daun pua - kajangkan di tangah  rumah - lalok sajo paningga den. Itu nan ka pitaruah den - nan usah kau ubah-ubahI".
Manjawab Si Rona Pinang:
"Kok itu tuan katokan - iolah rusuah hati den. Mungko den bahati rusuah - tuan ka pai bajalan - ambo ka tingga di dangau - tingga di dangau lai buliah lalok. Nan pai ba a lah garan - sabab bapitih sapitih tiado - babarih33 caianglah34 ba a - bakain ba a sacabiak - antah tagolek dalam rimbo - antah tagolek ka baluka".
Manjawab Mamak Si Hetong:
"Usah kau lapeh jo bareh - usah kau lapeh jo pitih - lapeh jo hati nan suci - lapeh jo muluik nan manih".
Bajalan Mamak Si Hetong - dangau ditingkeknyo sakali - Si Rona lalok sakali - karuah bak bunyi manundo - angok lah gadang ketekan.
Lah sapakan Mak Hetong pai - banyaklah rimbo tarimboi  -  banyaklah baluka tatajuni - banyaklah bukik nan tadaki - minun tiado makan pun tiado.
Lah abih pakan sapakan - tibo di tangah padang laweh - angin tiado ribuik tiado - paneh pun tiado pulo. Nampak dinyo karambia sabatang sajo - ureknyo sampai ka pitalo35 - pucuaknyo lanteh ka ateh langik - sabulan tupai mamanjek - duo bulan tupai tak turun - satahun indayang36 tak jatuah - baralah ka tinggi karambia.
Lalu dipanjeknyo di Mak Hetong - satingkek anyo maningkek - duo tigo rueh talampau. Lah tibo di tangah-tangah - bahanti sanan Mak Hetong - tarang tantu  sakuliliang - tampak lauik samonyo.
Ditingkek satingkek lai - lah tibo si dolak dolai37 - mambubuang cakua38 tangah padang - mambukik kayu dalam rimbo. Kok patah karambia nantun - tulang dapek jadi abu.
Kununlah maso lai nantun - lah ilang aka Mak Hetong - lah putuih pangharapannyo – badan lah mandi jo paluah - angok lah gadang ketekan.
Dek untuang jo paruntuangan - dek untuang pambari Allah - Allah manolong padonyo.
Bakato rencong Si Ameh Manah:
"Tuan ai Mamak Si Hetong - karambia usah tuan panjek - pacikan saruang den  di tuan - nak den tabang ka ateh karambia".
Karambia babuah sabuah sajo - badaun saalai sajo - lalu dipakuak dahan cako - di rencong Si Ameh Manah - lah jatuah karambia nantun.
Lah tibo Mak Si Hetong di bawah - lalu dikubaknyo karambia nantun - dirauiknyolah tampuruangnyo.
Mulo bajalan pulolah Mak Si Hetong. Ka mano Mak Hetong bajalan - ka ranah ka Limo Puluah - ka Taeh ka Simulanggang - lah ka bawah Gunuang Bunsu - di ateh Baringin Sati - di tangah talang parindu - barueh sarueh sajo - badaun saalai sajo. Itu talang diambiaknyo - dibuek ka saluang ciek - tampuruang dirauik ka rabab. Saluang sudah rabab pun sudah.
Babaliak Mak Hetong pulang - lah tibo anyo di rumah - lah jago Si Rona Pinang.
Bakato Si Rona Pinang:
"Kok litak tuan tu kini - kok auih tuan agaknyo - mangalailah tuan sabanta - nak den angekan aia sacacah".
Lah tidua Mak Hetong - lah pai Si Rona ka dapua - dibaonyo guli satangkai - ditanaknyo aia sagaluak. Guli masak aia pun angek. Lah dibaonyo di Si Rona - ka akeh Mak Hetong tidua.

Lah jago Mak Hetong tidua - lah makan baduo baradiak. Mak Hetong maminun aia - Si Rona mamakan guli.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Kristenisasi di Ranah Minang

Foto: Kompasiana Pemeluk   Kristen sudah masuk ke Minang-kabau sejak Plakat Panjang ditandatangani tahun 1833 silam. Beratus tahun berlalu, ...